[THPTQG] Đề ôn so sánh 2 truyện (1)

I. PHẦN ĐỌC HIỂU (4.0 điểm):

Đọc văn bản sau:

… (1) Trí tuệ nhân tạo và các sản phẩm từ trí tuệ nhân tạo, như mô hình ChatGPT đang tạo ra cơn sốt toàn cầu và được dự đoán sẽ dẫn đầu xu thế công nghệ trong năm 2023. Nhưng những nguy cơ, thách thức từ công nghệ này cũng gia tăng nhanh chóng.

(2) Được ví như con dao hai lưỡi, trí tuệ nhân tạo có thể bị sử dụng để tạo ra các nội dung nguy hiểm, thao túng dư luận, lan truyền thông tin sai lệch ở mức độ chưa từng có. Các nhà khoa học lo ngại, nếu AI phát triển một cách không kiểm soát, lập trình với mục đích không đúng đắn sẽ làm tăng dần các mối đe dọa với an ninh, an toàn, gây ra những hệ quả nghiêm trọng cho con người và xã hội.

(3) Ông Andrew Pate - Nhà nghiên cứu về trí tuệ nhân tạo chia sẻ: "Những gì chúng tôi đã làm là sao chép một số văn bản từ Wikipedia, một số bài báo trên mạng về xung đột ở Ukraine, đường ống dòng chảy phương Bắc và các cuộc tập trận của Hải quân Mỹ năm 2022. Sau đó chúng tôi đã yêu cầu trí tuệ nhân tạo viết 1 bài báo ám chỉ Mỹ đã tấn công đường ống dẫn dầu và sản phẩm từ trí tuệ nhân tạo cho ra khá là tốt. Vì vậy, có thể thấy rằng, chỉ với một vài thao tác đơn giản, một vài mẩu tin, trí tuệ nhân tạo đã có thể nhanh chóng tạo ra một tin giả".

(4) ChatGPT cũng đặt ra nhiều vấn đề như nguy cơ gian lận học vấn, rò rỉ dữ liệu xuyên biên giới, vi phạm quyền riêng tư, vấn đề bản quyền với các sản phẩm văn học nghệ thuật, tính xác thực của thông tin…Giáo sư Natali Gelberg - Chuyên gia về luật và công nghệ kỹ thuật số, Đại học Amsterdam, Hà Lan: "Đó là vấn đề trong việc sử dụng nội dung của người khác mà không được phép để đào tạo ra các mô hình trí tuê nhân tạo và những vấn đề pháp lý chưa rõ ràng về vấn đề OpenAI có thể tiến xa đến mức nào đối với vấn đề này. Rồi thêm một vấn đề nữa về bản quyền, đó là các sản phẩm đầu ra do AI tạo ra sẽ thuộc bản quyền của ai, đây vẫn là những câu hỏi mở".

(5) Theo các chuyên gia, ChatGPT có thể được sử dụng trong các hoạt động tội phạm trên không gian mạng, kẻ xấu có thể lợi dụng công cụ này cho nhiều âm mưu phi pháp khác nhau như lừa đảo trực tuyến hoặc viết phần mềm độc hại. 51% trong số 1.500 chuyên gia công nghệ thông tin dự báo, ChatGPT có thể gây ra một vụ tấn công mạng trong vòng một năm tới.

 (Theo Tienphong.vn, ngày 7/11/2023)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1: Văn bản đề cập đến những mối nguy hại nào từ ChatGPT trong đoạn (4)?

Câu 2: Thông tin được sử dụng trong đoạn (3) có tác dụng gì?

Câu 3: Quan điểm, thái độ của người viết?

Câu 4: Anh/chị hãy đề xuất những giải pháp hợp lí để sử dụng ChatGPT an toàn.

Câu 5: Nêu một thông điệp ý nghĩa anh/chị nhận được từ văn bản.

II. PHẦN VIẾT (6.0 điểm):

Câu 1 (2.0 điểm): Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) để trả lời câu hỏi: Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể thay thế con người trong tương lai?

Câu 2 (4.0 điểm):

Đọc 2 đoạn trích:

Đoạn 1

   Nhà mẹ Lê là một gia đình một người mẹ với mười một người con. Bác Lê là một người đàn bà nhà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay răn reo như một quả trám khô. Khi bác mới đến phố, ai ai cũng chú ý đến đám con của bác: mười một đứa, mà đứa nhớn mới có mười bảy tuổi! Đứa bé nhất hãy còn bế trên tay.
Mẹ con bác ta ở một căn nhà cuối phố, cái nhà cũng lụp xụp như những căn nhà khác. Chừng ấy người chen chúc trong một khoảng rộng độ bằng hai chiếc chiếu, có mỗi một chiếc giường nan đã gẫy nát. Mùa rét thì giải ổ rơm đầy nhà, mẹ con cùng nằm ngủ trên đó, trông như một cái ổ chó, chó mẹ và chó con lúc nhúc. Đối với những người nghèo như bác, một chỗ ở như thế cũng tươm tất lắm rồi. Nhưng còn cách kiếm ăn? Bác Lê chật vật, khó khăn suốt ngày cũng không đủ nuôi chừng ấy đứa con. Từ buổi sáng tinh sương, mùa nực cũng như mùa rét, bác ta đã phải trở dậy để đi làm mướn cho những người có ruộng trong làng. Những ngày có người mướn ấy, tuy bác phải làm vất vả, nhưng chắc chắn buổi tối được mấy bát gạo và mấy đồng xu về nuôi lũ con đói đợi ở nhà. Đó là những ngày sung sướng. Nhưng đến mùa rét, khi các ruộng lúa đã gặt rồi, cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ dưới gió bấc lạnh như lưỡi dao sắc khía vào da, bác Lê lo sợ, vì không ai mướn bác làm việc gì nữa. Thế là cả nhà nhịn đói. Mấy đứa nhỏ nhất, con Tý, con Phún, thằng Hy mà con chị nó bế, chúng nó khóc lả đi mà không có cái ăn. Dưới manh áo rách nát, thịt chúng nó thâm tím lại vì rét, như thịt con trâu chết. Bác Lê ôm ấp lấy con trong ổ rơm, để mong lấy cái ấm của mình ấp ủ cho nó.

(Trích Nhà mẹ Lê, Tuyển tập Thạch Lam, NXB Văn học, 2015, trang 28-29)

Đoạn 2

(Lược phần đầu: Dì Diệu và chú Đức lấy nhau đã nhiều năm nhưng không có con vì năm cưới chú, việc cắt khối u buống trứng đã khiến dì không thể tự sinh con. Bởi niềm khao khát về đứa con chưa lúc nào nguôi nên dì bàn với chú Đức tìm người mang thai hộ. Chị Lành gánh nước thuê vì hoàn cảnh gia đình ngặt nghèo nên nhận lời giúp chú dì. Em bé trong bụng chị Lành ngày một lớn đem đến niềm vui vô bờ cho chú dì, và cũng dấy lên tình mẫu tử ở chị Lành.)

Và khi tháng Ba đi qua, đứa bé bắt đầu báo hiệu sự sống. Chị Lành khoe:
- Nó đạp rồi, chị Diệu, nó đạp đây nè.
Dì Diệu hớn hở vén bụng chị Lành lên, dưới làn da căng mẫn, đứa bé con chòi đạp rối rít. Chị Lành cười giòn:
- Nó mạnh quá chị ha....
Dì Diệu cười, rồi làm như một cơn gió từ đâu xộc tới, tim dì riết lại một nỗi đau. Dì thèm biết bao nhiêu cái cảm giác che chở cho một sinh linh sống trong mình, để được thèm tới cùng, tới chảy nước dãi món ngọt, món chua, để có thể cảm nhận từ trái tim chứ không phải bằng bàn tay đôi bàn chân bé bỏng quẩy đạp bụng mình thon thót. Đó là những thứ cảm giác thiêng liêng không vay mượn, thuê mướn được: cảm giác làm mẹ. Dì bắt đầu lo lắng, mình đã làm một việc đúng không.
Chỉ còn một tháng hai mươi ngày nữa, đứa bé sẽ ra đời. Dì Diệu tính từng ngày, từng bữa. Chị Lành tính từng ngày từng bữa. Người trông cho mau, người trông đừng bao giờ đến. Dì Diệu cố quên cái vẻ mặt buồn bã, van nài của chị Lành. Chị biết, khi đứa bé khóc ngoe ngoe cất tiếng khóc chào đời, là chị với nó sẽ phải chia lìa. Hợp đồng đã ghi rõ ràng như vậy. Chị thấy thương mình, thương con và thương dì Diệu. Chị rối rít ăn, rối rít ngủ vì biết rằng mai nầy rồi chẳng còn nhau...

(Nguyễn Ngọc Tư, Làm mẹ, Tập truyện ngắn Nguyễn Ngọc Tư, NXB Trẻ, 5/2024)

Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) so sánh, đánh giá hai đoạn trích trên.

Chú thích:

* Thạch Lam (1910-1942), sinh ra tại Hà Nội, trong gia đình công chức gốc quan lại. Thuở nhỏ sống ở quê ngoại: phố huyện Cẩm Giàng (Hải Dương). Là người đôn hậu và rất đỗi tinh tế. Ông có quan niệm văn chương lành mạnh, tiến bộ và có biệt tài về truyện ngắn. Mỗi truyện của Thạch Lam như bài thơ trữ tình, giọng điệu điềm đạm nhưng chứa đựng biết bao tình cảm yêu mến chân thành và sự nhạy cảm trước biến thái của cảnh vật và lòng người. Văn Thạch Lam trong sáng, giản dị mà thâm trầm, sâu sắc.

* Nguyễn Ngọc Tư sinh năm 1976 tại Đầm Dơi, Cà Mau. Là nữ nhà văn trẻ của Hội nhà văn Việt Nam. Với niềm đam mê viết lách, chị miệt mài viết như một cách giải tỏa và thể nghiệm, chị biết rằng chị muốn viết về những điều gần gũi nhất xung quanh cuộc sống của mình. Giọng văn chị đậm chất Nam bộ, là giọng kể mềm mại mà sâu cay về những cuộc đời éo le, những số phận chìm nổi. Cái chất miền quê sông nước ngấm vào các tác phẩm, thấm đẫm cái tình của làng, của đất, của những con người chân chất hồn hậu nhưng ít nhiều gặp những bất hạnh.


I. ĐỌC (4.0 điểm):

Câu 1:

Câu 2:

Câu 3:

Câu 4:

Câu 5:

I. VIẾT (6.0 điểm):

Câu 1:

Câu 2:

Kết quả

Bài làm của bạn

Lời giải gợi ý

I. Đọc

II. Viết

I. Đọc

Câu 1 (0,5đ): 
Văn bản đề cập đến: nguy cơ gian lận học vấn, rò rỉ dữ liệu xuyên biên giới, vi phạm quyền riêng tư, vấn đề bản quyền với các sản phẩm văn học nghệ thuật, tính xác thực của thông tin…

Câu 2 (0,75đ):
+ Khẳng định: "Chỉ với một vài thao tác đơn giản, một vài mẩu tin, trí tuệ nhân tạo đã có thể nhanh chóng tạo ra một tin giả".
+ Tác dụng: Làm dẫn chứng sinh động, tăng sức thuyết phục cho lập luận của người viết.

Câu 3 (0,75đ):
Quan điểm, thái độ của người viết:
+ Khẳng định: Những sản phẩm của trí tuệ nhân tạo đang tạo ra những nguy cơ, thách thức cho con người
+ Bày tỏ sự lo ngại về tác hại của ChatGPT đối với đời sống cộng đồng.

Câu 4 (1,0đ): Học sinh có thể trình bày về những giải pháp phù hợp, biết lí giải thuyết phục. Sau đây là một số gợi ý:
Trí tuệ nhân tạo (AI) là một trong những đột phá của kỷ nguyên mới, là một công cụ tuyệt vời để phát triển hiện nay. Tuy nhiên nếu chúng ta không sử dụng nó đúng cách sẽ gây ra những thảm họa không thể lường trước đối với con người.
+ Cần hiểu đúng về ChatGPT, nên sử dụng như 1 công cụ tìm kiếm, hỗ trợ thông minh.
+ Không phụ thuộc và lạm dụng ChatGPT để phát huy tính sáng tạo, sự năng động của bản thân.
+ Biết kiểm soát thông tin từ AI….

Câu 5 (1,0đ):
- Một số thông điệp (gợi ý):
+ Hãy cẩn trọng với các tính năng của AI
+ Cần trang bị kĩ năng khi sử dụng và chủ động trong việc xử lí thông tin từ trí tuệ nhân tạo
- Chọn một thông điệp và lí giải phù hợp, thuyết phục.

II. Viết

Câu 1 (2.0đ): Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ)  để trả lời câu hỏi: Trí tuệ nhân tạo có thể thay thế con người trong tương lai?

a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn (0.25đ):
Mở đoạn nêu được vấn đề, thân đoạn triển khai được vấn đề, kết đoạn khái quát được vấn đề.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận (0.25đ):
Trả lời câu hỏi: Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể thay thế con người trong tương lai?

c. Triển khai vấn đề nghị luận (1.0đ):
HS vận dụng phối hợp các thao tác lập luận và trải nghiệm của bản thân để bày tỏ quan điểm riêng một cách hợp lí, thuyết phục, sâu sắc theo những cách khác nhau. Dưới đây là một số định hướng:
- Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể thay thế con người trong tương lai.
+ AI có thể phân tích và xử lý lượng lớn dữ liệu trong thời gian ngắn, từ đó trích xuất thông tin quan trọng và phân tích xu hướng.
+ AI có thể tự động hóa nhiều quy trình và tác vụ, giúp tăng hiệu suất, giảm sai sót.
+ AI tạo ra nội dung từ bài viết, phim ảnh, âm nhạc đến nội dung truyền thông xã hội.
+ AI cung cấp thông tin và dữ liệu để hỗ trợ quyết định trong nhiều lĩnh vực, từ y tế đến tài chính và kinh doanh.
+ AI tương tác với con người thông qua các cuộc trò chuyện, trả lời câu hỏi và thực hiện các tác vụ theo yêu cầu.
...
- Trí tuệ nhân tạo (AI) không thể thay thế con người trong tương lai: Trí tuệ nhân tạo không thể hoàn toàn thay thế trí tuệ con người. Sự thiếu hụt tư duy và mục đích độc lập khiến cho AI không thể đảm nhận tất cả các nhiệm vụ một cách tự chủ như con người. Mối quan hệ tương tác giữa trí tuệ nhân tạo và con người vẫn đóng vai trò quan trọng, tạo ra sự cân bằng tối ưu giữa sự tiến bộ và sáng tạo trong xã hội hiện đại.

d. Chính tả, ngữ pháp (0.25đ): Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ nghĩa, ngữ pháp tiếng Việt.

e. Sáng tạo (0.25đ): Có cách diễn đạt sáng tạo, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về vấn đề nghị luận.

Câu 2 (4.0đ):

Dàn ý

1. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nêu cơ sở của sự so sánh, đánh giá 2 đoạn truyện
2. Thân bài:
Khái quát hai tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
2.2. Chỉ ra điểm tương đồng giữa 2 đoạn trích
- Thể loại: truyện ngắn thấm đượm chất trữ tình, chất thơ, giàu xúc cảm
- Đối tượng thẩm mĩ: là người phụ nữ với số phận, cảnh ngộ khác nhau, nhưng đều mang những vẻ đẹp tiêu biểu cho người phụ nữ Việt Nam.
- Chủ đề: đều trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp của người phụ nữ Việt, tình mẫu tử thiêng liêng.
2.3. Phân tích những điểm khác biệt giữa 2 đoạn trích
a. Đặc điểm nhân vật:
- Mỗi nhân vật một cảnh ngộ, số phận khác nhau:
+ Mẹ Lê trong thiên truyện của Thạch Lam bị cái nghèo đói đeo đẳng đến khổ sở, thảm hại
+ Hai người phụ nữ trong “Làm mẹ”:
++ Người đau khổ vì thân phận “đẻ thuê”, phải dứt ruột lìa xa đứa con chín tháng mười ngày mang nặng đẻ đau, dầu không chung dòng máu.
++ Kẻ tủi phận, đắng cay vì mang thân phụ nữ mà không có được may mắn tận hưởng thiên chức làm mẹ, chỉ biết âm thầm thèm ước, khát khao
- Mỗi nhân vật mang một vẻ đẹp riêng:
+ Nếu người mẹ của mười một đứa con khiến ta hết mực yêu thương ở sự tần tảo, chịu thương chịu khó, dãi nắng dầm sương, không quản nhọc nhằn, đói khát để mang cho con hạt gạo, miếng cơm...
+ Thì người phụ nữ chưa một lần được gọi hai tiếng “mẹ ơi” của Nguyễn Ngọc Tư vẫn dư đầy sự nhân hậu, bao dung, vị tha và cao thượng; không chỉ khát con, yêu con, chị còn biết thấu cảm, sẻ chia với nỗi khổ đau của người khác; không vì lòng ích kỉ, vụ lợi mà cạn tình cạn nghĩa.
b. Nghệ thuật
- Ngôn ngữ:
+ Thạch Lam ưa dùng thứ ngôn ngữ đậm chất nông dân thuần hậu, chất phác
+ Nguyễn Ngọc Tư lại khéo léo thổi vào ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật cái hơi thở tươi trẻ và hiện đại hơn
- Xây dựng hình tượng trung tâm:
+ Mẹ Lê – một người mẹ thôn quê già nua và nghèo khó
+ Nữ nhà văn Nam Bộ lại khắc họa cùng một lúc hai hình ảnh phụ nữ hiện đại trẻ trung, sống tốt đời đẹp đạo mà thân phận thật lắm éo le => lối kể chuyện đối sánh, kết hợp với nghệ thuật miêu tả nội tâm sâu sắc, tinh tế
- Nghệ thuật dựng truyện:
+ “Nhà mẹ Lê” tựa như thước phim toàn cảnh về một quãng đời gian khó của người phụ nữ nông dân; thiên về kể và tả cảnh đời, cảnh thiên nhiên
+ Câu chuyện của dì Diệu, chị Lành trong “Làm mẹ” chỉ đơn thuần là sự bắt lấy một khoảnh khắc chuyện trò tâm tình của hai người đàn bà xoay quanh đứa “con chung” của họ. Một bên; đi sâu và thế giới tâm tư tình cảm đầy những góc khuất, những niềm đau chôn giấu của nhân vật.
3. Kết bài: Đánh giá ý nghĩa của sự so sánh, khẳng định giá trị, sự độc đáo của hai đoạn trích và tài năng, tấm lòng của hai tác giả

Xác nhận thoát?

Do Chạm Văn chưa cập nhật tính năng lưu lịch sử làm bài, bài viết của bạn có thể bị xóa.

Tip: Dùng chuột kéo góc dưới bên phải của ô trả lời sẽ "kéo dài" ô đó, giúp bạn dễ nhìn bài viết hơn.